یادداشت جمهوریت، نگاهی به تناقضات سیاست خارجی حزب حاکم ترکیه - وبلاگ دلگرمی

به گزارش وبلاگ دلگرمی، حزب عدالت و توسعه در سیاست خارجی٬ در بسیاری از مسائل حساس منطقه ای٬ منافع حزبی را بر منافع ترکیه ترجیح می دهد.

به گزارش گروه بین الملل وبلاگ دلگرمی٬ این روزها در رسانه های ترکیه٬ خبر حملات هوایی و زمینی ارتش این کشور در کنار تحرکات دیپلماتیک تیم سیاست خارجی اردوغان در لیبی٬ از دیگر اخبار و رویدادهای سیاسی٬ برجسته تر شده است.

با آن که رسانه های هوادار حزب عدالت و توسعه و رجب طیب اردوغان٬ کوشش می نمایند تا دیپلماسی ترکیه را پیروز نشان دهند٬ اما منتقدین بر این باورند که در مشی دیپلماسی دولت اردوغان٬ خطاها و مسائل جدی وجود دارد.

مهمت علی گوللر تحلیل گر و ستون نویس روزنامه جمهوریت٬ یکی از منتقدینی است که در این مورد اظهار نظر نموده و سیاست خارجی آنکارا در حوزه های مختلف را به چالش کشیده است.

نگرش متفاوت و متناقض به سوریه و عراق

مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه٬ در گفت وگوی ویدیوئی با شورای راهبردی همکاری های ملی ترکیه و آمریکا (TASC) و همچنین در مصاحبه با شبکه تلویزیونی سی.ان.ان ترک (CNN Türk) به شکل مفصل٬ در خصوص سیاست خارجی ترکیه٬ صحبت کرد.

اظهارات چاووش اوغلو در خصوص مسائل مختلفی از جمله سوریه٬ عراق٬ لیبی و همکاری با کشورهایی نظیر آمریکا و روسیه٬ میتواند نشان دهد که دستگاه دیپلماسی٬ چه نگرشی به مسائل منطقه ای و فرامنطقه ای دارد و سیاست خارجی را بر اساس کدام اصول و مبانی٬ مدیریت می نماید.

مولود چاووش اوغلو٬ چندان بسته و مبهم حرف نمی زند و میتوان از میان سخنان او سرنخ هایی بیرون کشید که نشان دهنده رویکرد حزب عدالت و توسعه به سیاست خارجی ترکیه و منافع کشور است.

او٬ هم دیدگاه و برنامه و مشی فعلی را به نمایش می گذارد٬ هم نشانهها و سرنخ هایی در اختیار ما میگذارد که بفهمیم در مقاطع پیش رو٬ به چه شکلی عمل خواهند کرد. به باور من٬ تحلیل نهایی سخنان وزیر امور خارجه ترکیه در خصوص پرونده های مهم و حساسی همچون عراق٬ سوریه و لیبی٬ به خوبی روشن می نماید که چند و چون رابطه و همکاری بین آنکارا و مسکو از یک سو و آنکارا و واشنگتن از دیگر سو٬ به چه شکلی است.

دو نگرش متفاوت به روسیه و آمریکا

به این بخش از سخنان چاووش اوغلو توجه کنید. او می گوید:ترکیه و آمریکا در حوزه عراق سیاست هایی دارند که بسیار به هم نزدیک است.

یکی از معانی مهم این بخش از سخنان وزیر امور خارجه ترکیه این است که آنکارا و واشنگتن در پرونده عراق درست مانند هم می اندیشند و دلایل فراوانی برای همکاری و تقویت رابطه دارند. اما در سوریه چنین نیست. در ماجرای سوریه چند و چون تعامل و همکاری بین آمریکا و ترکیه٬ متفاوت است. به خوبی می توان فهمید که آنکارا و واشنگتن در آنجا اختلاف نظرهایی دارند.

با این حال٬ چاووش اوغلو ترجیح می دهد امیدوارانه برخورد کند و نیمه پر لیوان را هم ببیند. به همین خاطر در خصوص ادلب گفته است: در مساله ادلب٬ ما به جایی رسیدیم که چاره ای جز عملیات نظامی نداشتیم. واقعیت این است که در ماجرای ادلب٬ ما بیشترین یاری را از آمریکا گرفتیم و آمریکایی ها در آن حوزه از ما حمایت کردند. اما در همان حوزه مهم و حساس٬ با روسیه٬ در برابر هم در موضع تقابل قرار گرفتیم.

البته اختلاف نظر ترکیه با روسیه و تعامل و هماهنگی با آمریکا فقط به این نکته محدود نمی گردد و در ادامه مولود چاووش از نکاتی صحبت می نماید که نشان دهنده بعضی تشابه نظرهای دیگر بین واشنگتن و آنکارا است.

او می گوید:ما در خصوص رژیم سوریه با آمریکا همفکر هستیم، آمریکایی ها در خصوص عاقبت سوریه و فرجام حکومت اسد مانند ما می اندیشند اما با روسیه در این مورد اختلاف نظر داریم و آنان در این خصوص٬ نگاه دیگری دارند.

وزیر امور خارجه ترکیه در ادامه با وجود آن که بر اشتراک نظر با واشنگتن تاکید می نماید اما پرده از موردی برمی دارد که بخشی از تناقض های سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه را به نمایش می گذارد.

او گفته است:همچنان که قبلاً هم گفته ام٬ ما در خصوص عاقبت حکومت اسد با آمریکاییها اشتراک نظر داریم. اما چنین چیزی به این معنی نیست که بعضی از تصمیمات و اقدامات تجزیه طلبانه آمریکا را تایید کنیم. به باور ما حمایت آمریکا از بعضی گروه ها در سوریه خطرناک است و می تواند منجر به تجزیه این کشور گردد، بنابراین در این خصوص ما با وجود آن که در خصوص سرنوشت نهایی اسد با آمریکا اختلافی نداریم٬ اما از سیاست های تجزیه طلبانه واشنگتن حمایت نمی کنیم.

در این جا ضروری است به این نکته اشاره گردد که وزیر امور خارجه٬ در ظاهر در خصوص نگرش متفاوت آمریکا به این شکل صحبت میکند. اما در واقع و در میدان عمل٬ به بهای حفظ حوزه نفوذ خود در غرب فرات و ادلب٬ در خصوص شرق فرات سکوت نموده و اجازه داده که واشنگتن با خیال راحت٬ اهداف خود را در شرق فرات٬ پیش ببرد.

همکاری ترکیه با آمریکا در لیبی

چاووش اوغلو در ادامه مصاحبه با شبکه تلویزیونی سی.ان.ان ترک٬ به این اشاره نموده که ترکیه به دنبال آن است تا در پرونده لیبی٬ با آمریکا همکاری کند و این همکاری به شکل جدی وارد فاز عملی خواهد شد. اگرچه این سخن چاووش در خصوص همکاری با آمریکا در پرونده لیبی٬ غافلگیر نماینده نیست. اما اعلام رسمی آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

گزارش| ترکیه در لیبی٬ از اختلاف با روسیه و فرانسه تا همکاری با آمریکا

همچنان که اطلاع داریم٬ پیش تر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در نامه به همتای آمریکایی اش٬ دونالد ترامپ٬ خواهان آن شده بود که همکاری و ائتلاف بین آنکارا و واشنگتن٬ در همه حوزه ها ادامه پیدا کند. اینجاست که یکی دیگر از تناقض های روشن سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه را می توان به خوبی مشاهده کرد.

واقعیت این است که مسائلی همچون سوریه٬ لیبی و شرق مدیترانه٬ واحدهای از هم گسسته و منفک نیستند و باید آنها را از حیث منافع ملی و منطقه ای ترکیه٬ همچون یک جبهه واحد ارزیابی کنیم.

نمی گردد که شما در دو پرونده مهم همچون سوریه و لیبی٬ به این شکل عمل کنید. وقتی که شما در لیبی٬ علیه منافع روسیه عمل کنید٬ چنین رفتاری در پرونده سوریه به همکاری شما با روسیه آسیب می زند و اگر قرار باشد به شکل کامل با روسیه همراه شوید٬ ارتباط شما با آمریکا نیز از بین خواهد رفت و در شرق فرات نیز ناچار خواهید شد به جای خط قرمز٬ از خط صورتی حرف بزنید! مخصوصاً با توجه به این که آمریکا٬ این روزها در سوریه٬ دست به دو اقدام مهم زده است: اول این که با قانون قیصر و اعمال تحریم های اقتصادی٬ مردم این کشور را در شرایط سختی قرار داده است. دوم این که٬ در حضور مقامات آمریکایی٬ دو جریان کُردی متصل به بارزانی و پ.ک.ک٬ توافق نموده اند که با هم کار نمایند.

یکی دیگر از تناقض های سخنان چاووش اوغلو این است:این اواخر٬ رابطه ما با آمریکا٬ نرمش و انعطاف بیشتری دیده است. ما از اروپا دور نشده ایم٬ به روسیه نزدیک نشده ایم و آمریکا هم که متفق ماست و از آمریکا دور نخواهیم شد. چرا باید به خاطر بعضی روابط٬ روابط دیگر ما خراب شوند. این حرف چاووش اوغلو٬ سخنان فکری ایشیک وزیر اسبق دفاع را یادمان می آورد که به آمریکایی ها گفته بود: رابطه ما و روسیه تاکتیک است٬ جنبه استراتژیک ندارد.

در مجموع٬ این تناقضات٬ همان چیزی است که ما نام آن را نئو عبدالحمیدگرایی نهاده ایم. این تصور نئوعبدالحمیدگرایی٬ در ظاهر به دنبال موازنه است. اما در باطن٬ ظرفیت آن را دارد که این کشور را دچار فلاکت کند. حالا همه این واقعیت را فهمیده ایم که حزب عدالت و توسعه در سیاست خارجی٬ در بسیاری از مسائل حساس منطقه ای٬ منافع حزبی را بر منابع ملی ترجیبح می دهد.

منبع: مهمت علی گوللر، روزنامه جمهوریت